บทที่ 1
ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการวัดผลและประเมินผลทางการศึกษา
ความหมายของการวัดผล การทดสอบและการประเมิน
การวัดผล การทดสอบและการประเมิน มีความหมายแต่งต่างกัน แต่ครูส่วนมากยังเข้าใจว่ามีความหมายเหมือนกัน
การวัดผล หมายถึง
กระบวนการหาปริมาณ
หรือจำนวนของสิ่งต่างๆ โดยใช้ เครื่องมือ
อย่างใดอย่างหนึ่งมาวัด
ผลจากการวัดมักออกมาเป็นตัวเลข
หรือสัญญาลักษณ์ หรือข้อมูล เช่น
-นายแดงสูง 180 ซม. (เครื่องมือได้แก่ ที่วัดส่วนสูง)
-วัตถุชิ้นที่หนัก
2 กก. (เครื่องมือได้แก่
เครื่องชั่ง)
-นายดำสอบได้ 25
คะแนน (เครื่องมือได้แก่แบบทดสอบ
แสดงว่าแบบทดสอบเป็นส่วนหนึ่งของการวัดผล
การสัมภาษณ์
หรือว่าครูเห็นว่าการสัมภาษณ์เป็นการสิ้นเปลืองเวลา
อาจจะสร้างแบบฟอร์มแล้วแจกให้นักเรียนกรอกข้อมูลตามที่ครูต้องการ ก็เป็นการวัดผล เรียกเครื่องมือชนิดนี้ว่า แบบทดสอบ ประเด็นที่สำคัญมี 2 ประการคือ
1.การวัดผลมี
เครื่องมือ
และเครื่องมือที่ใช้ในการวัดก็มีหลายๆชนิด
จนไม่สามารถนับได้ครบถ้วน
และขอให้สังเกตว่า ที่ใดมีกิจกรรมย่อมมีการวัดผลเกิดขึ้นด้วย
2.การวัดผล
เป็นกระบวนการ กล่าวคือ มีขั้นตอนในการวัด
-กำหนดจุดหมายและคุณลักษณะที่จะวัด คือจะวัดอะไร
หรือวัดในลักษณะใด
-สร้างหรือเลือกเครื่องมือที่จะวัดให้สอดคล้องกับสิ่งที่ต้องการจะวัด
-ทำการวัดในสิ่งนั้น
-เสนอผลการวัดที่ได้
อาจจะเป็นตัวเลขหรือสัญญาลักษณ์ หรือข้อมูลตามที่ต้องการ
การสัมภาษณ์
หรือว่าครูเห็นว่าการสัมภาษณ์เป็นการสิ้นเปลืองเวลา
อาจจะสร้างแบบฟอร์มแล้วแจกให้นักเรียนกรอกข้อมูลตามที่ครูต้องการ ก็เป็นการวัดผล เรียกเครื่องมือชนิดนี้ว่า แบบทดสอบ การทดสอบ (Test) เป็นส่วนหนึ่งของการวัดผล
ในการวัดผลด้านวิทยาศาสตร์หรือด้วยกายภาพมักจะใช้คำว่า ทดสอบ
ปนกับคำว่า วัดผล เช่นทดสอบการกรด –ด่าง
การทดสอบทางการศึกษา หมายถึง
กระบวนการวัดอย่างใดที่กระทำอย่างมีระบบเพื่อใช้ในการเปรียบเทียบความสามารถของบุคคล
โดยใช้ข้อสอบหรือคำถามไปกระตุ้นให้สมองแสดงพฤติกรรมอย่างใดอย่างหนึ่งออกมา เป็นการวัดพฤติกรรมด้านพุทธพิสัย
การประเมินผล หมายถึง การตัดสิน หรือวินิจฉัยสิ่งต่างๆ
ที่ได้จากการวัดผล โดยอาศัยเกณฑ์การพิจารณาอย่างใดอย่างหนึ่ง
ความสัมพันธ์ระหว่างการวัดผลกับกระบวนการเรียนการสอน
การจัดการศึกษา
เป็นกระบวนการที่มีระบบ ต้องเริ่มต้นจากปรัชญาหรือหลักการ โดยยึดเป็นหลักการศึกษา
จากนั้นจึงกำหนดเป็นจุดมุ่งหมายของแต่ละระดับ
(ประถม มัธยม อุดมศึกษา) ซึ่งไม่เหมือนกัน
ครูผู้มีหน้าที่ในการจัดการศึกษาแก่นักเรียนในระดับนั้นๆ
จะต้องศึกษาให้ถี่ถ้วนและยึดเป็นแนวปฏิบัติ
เพื่อให้การสอนบรรลุถึงเป้าหมายที่วางไว้
จุดมุ่งหมายดังกล่าวจะระบุถึงลักษณะที่ต้องการอย่างกว้างๆ พิจารณาทำความเข้าใจยาก
จึงต้องแยกเป็นจุดมุ่งหมายประจำกลุ่มวิชาหรือรายวิชา เพื่อให้ผู้สอนวิชานั้นๆ
ได้มองเห็นเป้าหมายของการสอนเด่นชัดขึ้น ซึ่งสิ่งเหล่านั้นจะบรรจุเข้าในหลักสูตรของระดับนั้นๆ
การวัดผลเป็นกระบวนการที่จะตรวจสอบคุณภาพของการเรียนการสอนว่าได้ช่วยให้นักเรียนบรรลุผลตามจุดมุ่งหมายที่วางไว้หรือไม่ ถ้าการวัดผลพบว่ายังไม่เป็นไปตามที่วางไว้ ครูต้องหันมาพิจารณาว่ากระบวนการในขั้นใดที่ยังบกพร่องจะแก้ไขปรับปรุงอย่างไร
จะเห็นได้ว่าการวัดผลเป็นสิ่งที่จะต้องทำตลอดเวลาควบคู่ไปกับการเรียนการสอน
ไม่ใช่เป็นกระบวนการขั้นสุดท้ายของการเรียนการสอน
จุดมุ่งหมายของการวัดผลการศึกษา
1.วัดผลเพื่อค้นหาและพัฒนาสมรรถภาพของนักเรียน หมายถึง
การวัดผลเพื่อดูว่านักเรียนบกพร่องหรือไม่เข้าใจในเรื่องใด อย่างไร
แล้วครูพยายามอบรมสั่งสอนนักเรียนให้เกิดการเรียนรู้และความเจริญงอกงามตามศักยภาพของนักเรียน
จุดมุ่งหมายของการวัดผลการศึกษาถือว่าเป็นมุ่งหมายที่สำคัญที่สุด
หรือกล่าวว่า ปรัชญาของการวัดผลการศึกษา
2.วัดผลเพื่อวินิจฉัย หมายถึง การวัดผลเพื่อค้นหาจุดบกพร่องของนักเรียนที่มีปัญหาว่า ยังไม่เกิดการเรียนรู้จนจุดใด เพื่อหาทางช่วยเหลือ จุดมุ่งหมายข้อนี้ ถึงเป็นสิ่งสำคัญในการเรียนการสอนเช่นกัน เพราะจะช่วยให้นักเรียนเจริญงอกงามบรรลุผลตามจุดมุ่งหมายที่วางไว้
จัดเป็นกิจกรรมการเรียนการสอนสำคัญที่ครูจะนำไปใช้ในการจัดสอน ซ่อมเสริมได้ถูกต้อง
3.วัดผลเพื่อจัดอันดับหรือจัดตำแหน่ง หมายถึง
การวัดผลเพื่อจัดอันดับความสามารถของนักเรียนในกลุ่มเดียวกันว่าใครเก่งกว่า
ใครควรได้อับดับที่ 1, 2, 3 หรือใครควรได้เกรด
A.B,C ใครสอบได้ สอบตก หรือสอบผ่าน ไม่ผ่าน
4.วัดผลเพื่อเปรียบเทียบหรือเพื่อทราบพัฒนาการของนักเรียน หมายถึง
การวัดผลเพื่อเปรียบเทียบความสามารถของนักเรียนเอง
ว่าเจริญงอกงามขึ้นจากเดิมมากน้อยเพียงใด
5.วัดผลเพื่อพยากรณ์ หมายถึง
การวัดเพื่อนำผลที่ได้ไปคาดคะเนหรือทำนายเหตุการณ์ในอนาคต เช่น เรื่องของการแนะแนว
ว่านักเรียนคนใดควรเรียนสาขาอะไร อาชีพใดควรจะเรียนได้สำเร็จ
6.วัดผลเพื่อประเมิน หมายถึง การวัดเพื่อนำผลที่ได้มาตัดสิน
หรือสรุปคุณภาพของการจัดการศึกษาว่ามีประสิทธิภาพสูงหรือต่ำ
หลักสูตรเหมาะสมหรือไม่ ควรปรับปรุงแก้ไขอย่างไร
ประโยชน์ของการวัดผลการศึกษา
กระบวนการวัดผลการศึกษาต้องอาศัยงบประมาณ เวลา แรงกาย
และพลังความคิดทั้งในส่วนของครูผู้สอนและนักเรียนในฐานะผู้ถูกวัด
ประโยชน์ที่พึงได้จากการดำเนินงานจะคุ้มค่าเพียงใด
เป็นสิ่งที่ผู้เกี่ยวข้องต้องคำนึงถึง ประโยชน์ที่เกิดขึ้นแยกกล่าวได้ดังนี้
1.ประโยชน์ต่อนักเรียน
2.ประโยชน์ต่อผู้สอน
3.ประโยชน์ต่อฝ่ายแนะแนว
4.ประโยชน์ต่อฝ่ายบริหาร
คุณธรรมของนักวัดผลการศึกษา
1.มีความซื่อสัตย์ สุจริต คือเป็นผู้ที่มีจิตใจบริสุทธิ์ต่องานวัดผล
2.มีความยุติธรรม คือ ให้ความยุติธรรมแก่ผู้ได้รับการวัดผลทุกคน
3.มีความขยันอดทน คือ งานด้านการวัดผลมักจะกระทำในช่วงสั้นๆ หรือต้องทำการวัดอย่างสม่ำเสมอตลอดเวลา
4.มีความละเอียดถี่ถ้วนและรอบคอบ คือ งานด้านอื่นๆ บางอย่างหากทำผิดพลาดอาจจะมีการแก้ไขได้ แต่งานด้านวัดผลต้องมีความละเอียดถี่ถ้วน
5.มีความรับผิดชอบสูง คือ
ผู้ที่ทำการวัดผลต้องถือว่างานวัดผลเป็นเรื่องสำคัญต้องเป็นผู้ที่สามารถเก็บความลับเกี่ยวกับงานวัดผลได้เป็นอย่างดี
6.ตรงต่อเวลา คือ ทำงานด้านวัดผลให้เสร็จเรียบร้อยตามเวลาที่กำหนด
7.สนใจเทคนิคการวัดผลอย่างสม่ำเสมอ คือ เมื่อมีงานด้านวัดผล
พยายามใช้เทคนิคการวัดผลอย่างเหมาะสมในเชิงวิชาการ มิใช่ทำเพื่อ
ให้งานเสร็จตามกำหนดเพียงอย่างเดียวหรือทำแบบ สุกเอาเผากิน
ข้อควรคำนึงเกี่ยวกับการวัดผลและประเมินผลการศึกษา
หากการยึดหลักการวัดผลที่ว่า วัดผลเพื่อค้นและพัฒนาสมรรถภาพของนักเรียน
ย่อมหมายถึงต้องศึกษาวิเคราะห์หาข้อบกพร่องต่างๆ ของนักเรียน
จากนั้นจึงพยายามส่งเสริมให้นักเรียนได้เจริญงอกงามตามที่ต้องการ
จุดสำคัญของการวัดผลอยู่ที่
วัดผลแล้วให้นักเรียนเก่งขึ้น
เรียนดีขึ้น ซึ่งการวัดผลส่วนใหญ่
ก็ใช้ การสอบ ดังนั้น อย่าพยายามแยกการสอนจากการสอบออกจากกัน
สอนกับสอบควรไปด้วยกัน สอนนำหน้าตามด้วยสอบ การสอบที่ดีควรส่งผลสะท้อน ไปถึงนักเรียน ให้มีความรู้ความสำเร็จเพิ่มพูน
สรุปท้ายบท
1.การวัดผล การทดสอบ และการประเมินผล
มีความหมายแตกต่างกัน และการวัดผลเป็นกิจกรรมที่ต้องเกิดขึ้นก่อน
จึงจะทำการประเมินผลได้ ส่วนการทดสอบเป็นเครื่องมือชนิดหนึ่งของการวัดผล
2.การประเมินผลที่ดี
ต้องอาศัยหลักการการวัดผลที่ดี และต้องใช้คุณธรรมอันสูงส่ง
3.บทบาทของการวัดผลและประเมินผลการศึกษา
เป็นกระบวนการที่ใช้ตรวจสอบคุณภาพของการเรียนการสอนว่า
ได้ช่วยให้นักเรียนบรรลุผลตามจุดมุ่งหมายที่วางไว้หรือไม่
4.วัดผลเพื่อค้นและพัฒนาสมรรถภาพของนักเรียน
เป็นจุดหมายของการวัดและประเมินการศึกษาที่สำคัญยิ่ง
5.เมื่อครูทำหน้าที่เป็นนักวัดผลประเมินผลการศึกษา ต้องมีความซื่อสัตย์และยุติธรรม
6.การวัดผลทางการศึกษา
ย่อมมีความคลาดเคลื่อนเพราะมีองค์ประกอบที่ทำให้เกิดความคลาดเคลื่อนมากมาย
7.ข้อมูลที่เกิดจากการวัดผลทางการศึกษามีหลายลักษณะ หรือหลายระดับ จึงต้องแยกพิจารณาออกเป็น 4 ระดับคือ มาครานามบัญญัติ
มาตราเรียงลำดับ มาตราอันตรภาค
และมาตราสัดส่วน
แต่การวัดผลทางการศึกษามีเพียง 3 ระดับแรก
(ไม่มีมาตราสัดส่วน) เพราะ ไม่มีศูนย์แท้
ซึ่งทำให้การประเมินผลทางการศึกษาดำเนินไปด้วยความยากลำบาก
8.ก่อนจะประเมินผลทางการศึกษาต้องวัดผลหลายๆ ครั้ง
ครั้งละมาก ๆ
9.อย่าสอนเพื่อสอบหรือสอนให้ตรงกับข้อสอบ
เพราะโรงเรียนเป็นสถาบันให้การศึกษาไม่ใช่แหล่งกวดวิชา
จึงควรสอนให้เกิดความรู้และความคิด และสามารถนำไปใช้ไปปฏิบัติได้
10.การวัดผลการเรียนต้องใช้เครื่องมือหลายๆ อย่าง
ไม่ใช้เฉพาะแบบทดสอบ และเน้นการวัดสภาพจริง
โดยยึดนักเรียนเป็นสำคัญ
11.การจำแนกจุดมุ่งหมายทางการศึกษา
เป็นหลักการสำคัญของการสร้างมาตฐานในการวัดผลและประเมินผลของการเรียนการสอน หากยึดแนวคิดของ บลูม และคณะ จะแยกเป็น
3ด้าน หากยึดแนวคิดของกาเย่ และ บริกส์
จะแยกเป็น 5 ด้าน